تاريخ : 1390/10/25
کد مطلب: 41
ثقةالاسلام کلينى و مسئله مالکيّت

ثقةالاسلام کلينى و مسئله مالکيّت

چکيده

اين تحقيق، به دنبال پاسخ مناسبى براى نسبت بين مالکيت اشخاص و مالکيت امام و کيفيت جمع بين اين دو مالکيت بوده است. بدين  منظور، نويسنده به نقل نمونه ‏اى از رواياتى که مالکيت را منحصر در امام معصوم عليه ‏السلام مى ‏دانند، پرداخته و تفاسير فقهاى شيعه (بويژه ديدگاه شيخ کلينى و نظريات آنها) را در اين زمينه شرح نموده است.

  فقهاى شيعه در مورد تعابيرى مانند:  «إنّ الأرض کلّها للإمام عليه‏ السلام» به چند دسته تقسيم شده ‏اند: گروهى مالکيت حقيقى امام بر همه موجودات عالم را قائل شدند و مالکيت امام عليه ‏السلام را از سنخ مالکيت اشخاص ندانسته‏ اند؛ گروهى ديگر، قائل به مالکيت امام بر اراضى موات شده ‏اند و رواياتِ با تعابير فوق را بر اين معنا حمل نموده ‏اند؛ دسته‏ اى ديگر از فقهاى شيعه، نظريه مالکيت طولىِ امام عليه ‏السلام را ارائه نموده و مالکيت او را در طول مالکيت اشخاص دانسته ‏اند؛ برخى ديگر از فقها نظريه و لايتتصرّف را ارائه نموده ‏اند و براى امام عليه‏ السلام حقّ تصرف در اموال اشخاص قائل شده ‏اند؛ نظريه و لايتحاکم _ که در آن، حق تصرّف در اموال عمومى براى امام عليه ‏السلام به عنوان حاکم اسلامى قايل است _ نيز ديدگاه بعضى ديگر از فقهاست.

  نظريه مالکيت عام امام عليه ‏السلام نيز به عنوان ديدگاه عده ‏اى ديگر از فقها، مورد نقد و بررسى قرار مى ‏گيرد و سرانجام ديدگاه شيخ کلينى مبنى بر مالکيت امام عليه ‏السلام بر اراضى «مفتوحة عنوة» و «انفال» منعکس مى ‏شود.

کليدواژه‏ ها: انفال، اراضى مفتوحة عنوة، مالکيت امام، شيخ کلينى، «الکافى»، مالکيت اشخاص، اراضى موات، مالکيت مطلق، مالکيت خصوصى.

برای دیدن متن کامل مقاله، کلیک کنید.