تاريخ : 1395/01/21
کد مطلب: 683
المسائل المیافارقیات

المسائل المیافارقیات

این رساله دارای ۶۶ مسألۀ فقهی و اعتقادی است که تعدادی از اهالی میافارقین[۱] از سیّد مرتضی استفتاء کردند و او هم پاسخ گفته است. صاحب کتاب ادب المرتضی می گوید: نسخه ای خطی از این رساله در کتاب‌خانه آستان قدس رضوی موجود است که تاریخ کتابت آن سال ۶۷۶ قمری است و در آخر آن، مناظرۀ سیّد مرتضی با «ابو العلاء معرّی» آمده است و نسخۀ دیگری به خط « شیخ آقا بزرگ» نزد من موجود است[۲]. بخش مسائل فقهی این رساله، به رساله های عملیۀ متداول در زمان ما شبیه است که به صورت فقه فتوایی نوشته شده و استدلالات فقهی در آن دیده نمی شود.

  در خطبۀ آغازین کتاب این چنین آمده است: السائل قال: نوثر نحن اطال الله بقاء سیّدنا الشریف أن نری خط الشریف لنعتمد و نعول علیه،و ما نلتمس الفتوی بغیر دلیل (رسائل الشریف المرتضی، ج ۱، ص ۲۷۱)

  عناوین برخی از مسائل این رساله عبارت است از:

مسأله اول: عداله امام الجماعة

مسأله دوم: احكام صلاة الجمعة

مسأله سوم: احكام صلاة العيدين

مسأله ششم: تعيين صلاة الوسطى المعرفة للصلاة الوسطى والدليل عليه

مسأله هشتم: حكم التسليم في الصلاة 

مسأله دهم: التكبيرات السبع في مفتتح الصلاة

مسأله دوازدهم: كيفية غسل الوجه في الوضوء

مسأله سی و دوم: لا تجوز الصلاة في ثوب أصابه خمر

مسأله سی و ششم: عدم انعقاد اليمين على المعصية

مسأله چهل و دوم: حكم لحم الأرنب 

 مسأله شصت و ششم: حكم الخمس

 آغاز: بسمله، نحن اطال الله بقاء سيدنا الشريف الاجل المرتضي علم الهدي مسألة، اوّله الصلاة جماعة و الفضل فيها و هل يجوز خلف عدم الموثوق بدينه أم لا ؟ الجواب صلاة الجماعة فيها فضل كثير

انجام: مسألة سادسة و ستّون الخمس مفروض لآل الرسول و عليهم في الغنيمة في بلاد الشرك أم في جميع المكاسب. الجواب الخمس واجب في كل الغنائم تمت المسائل و اجوبتها و الله ولي الحمد.

تصاویر نسخه های خطی این رساله که در مرکز کنگره های دارالحدیث موجود است، به شرح زیر است:

۱. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ۷۶۱۵/۱۹، کتابت ۱۲۸۱، ( ف ۲۰: ۲۱ ).

۲.کتاب‌خانه آستان قدس رضوی: ش ۲۱۰۰۲، کتابت ۱۲۴۳، ( ف ۲۰: ۲۷ ).

۳. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ش ۱۱۴۳۲/۱۹، کتابت ۱۲۳۲، ( ف ۲۹: ۵۶ ).

۴. کتاب‌خانه ملی ملک: ش ۵۹۳/۷، کتابت ۱۱۲۵، ( ف ۵: ۹۴ ).

۵. مرکز احیاء میراث: ش ۳۳۲۴/۵، کتابت ۱۰۹۷، ( ف محدث ۱: ۵۰ ).

۶. مؤسسه آیت الله بروجردی: ش ۳۷۴/۲، کتابت ۱۰۹۵، ( ف ۱: ۲۲۵ ).

۷. کتاب‌خانه ملی ایران: ش ۱۹۴۳/۶، کتابت ۱۰۸۵، ( ف ۱۰: ۶۱۸ ) این نسخه، منتخبی است از مسائل میافارقیات نه تمام آن. این نسخه ۲۴ مسأله از میافارقیات را شامل است.

۸. مرکز احیاء میراث: ش ۱۶۹۰/۹، کتابت ۱۰۴۶، ( ف فیلمها ۵: ۱۴۲ ).

۹. دانشگاه تهران: ش ۱۲۵۵/۶، کتابت ۴۲۹، ( ف فیلمها ۱:۵۸۹ ).

۱۰. دانشگاه تهران: مجموعه ش ۱۰۸۰ رساله شماره ۷.

۱۱. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ش ۱۴۲۵۴.

۱۲. کتاب‌خانه مجلس شورای اسلامی: ش ۱۰۰۰۷،این نسخه ۵۳ مسأله دارد ولی مسأله ۵۳ این نسخه با مسأله شماره ۶۶ چاپی مطابق است. بنابراین ۱۳ مسأله افتادگی دارد.

۱۳. دانشگاه تهران: ش ۱۱۶۲ ( ۲۹۲۹ ).

۱۴. کتاب‌خانه حکیم عراق: ش ۴۳۸/۸.


[۱]. «میافارقین» یک شهر باستانی در نزدیکی دیار بکر ترکیه است. این شهر امروزه «سیلوان» نامیده می‌شود. (در کردی: سلیوا یا فرقین).

[۲]. ادب المرتضی، ص ۱۴۷.