انتشار ویژه نامه های تراثنا، کتاب شیعه، بساتین، العقیده
گزارشی کوتاه از ویژه نامه های منتشر شده برای بزرگداشت سیّد مرتضی
اشاره
یکی از برنامه های کنگرۀ بزرگداشت سیّد مرتضی از همان روزهای نخست آغاز به کار، رایزنی با برخی مجلّات تخصّصی ای بود که در زمینۀ میراث اهل بیت (ع) و کتاب شناسی شیعه فعالیت دارند تا یکی از شماره های خود را به جناب سیّد مرتضی اختصاص دهند؛ بر همین اساس، نشریات: کتاب شیعه، العقیدة، تراثنا، بساتین، دیوان التراث، امامت پژوهی، آینۀ پژوهش و کتاب گزار، آمادگی خود را در این خصوص اعلام کردند. از مجموع این هشت نشریه، تا کنون، چهار نشریه منتشر شدند که در این بخش، مشخصات و عناوین مطالب هر کدام، به ترتیب پیشینۀ انتشار، گزارش می شود:
1. تراثنا، فصل نامۀ علمی تخصّصی، ویژۀ پژوهش و بررسی میراث اهل بیت (ع) به ویژه در کتاب خانه های جهان عرب.
سال 31، شمارۀ 4 (پیاپی 124)، شوال ـ ذوالحجّة 1436.
مدیر مسؤول: سیّد جواد شهرستانی
سردبیر:شیخ نصیر کاشف الغطاء
به طور کلی این مجله در طول سه دهه فعالیت خود، در چند بخش فعالیت داشته است:
نخست: انتشار رساله های کوچک کهن از علمای برجسته شیعه که در حد کتاب نبوده، اما می توانستند در یک مجله به صورت انتقادی و با تصحیح خوب انتشار یابند.
دوم: انتشار فهارس نسخ خطی کتابخانه های کوچک و بزرگ. در همین راستا، بخش عمده یادداشت ها و نوشته های پراکنده مرحوم عبدالعزیز طباطبائی در بارۀ شماری از کتابخانه های نجف و مناطق دیگر، در همین مجله انتشار یافته است.
سوم: انتشار شماری از مقالات پژوهشی در حوزۀ شیعه شناسی و عقاید.
چهارم: بخش اخبار تراثی که یکی از مهم ترین بخش های نشریه تراثنا بوده است. در هر شماره، اخبار آثاری از منابع کهن را که تحقیق و در گوشه و کنار منتشر شده به دست داده می شد. همین طور افرادی که کارهایی در دست انتشار داشتند اخبار آن را در اختیار می گذاشتند. مهم تر از آن معرفی آثاری کهن بود که ارزش انتشار داشت و اطلاعاتی در بارۀ نسخ آن ها در اختیار گذاشته می شد تا اگر کسی تمایل به تصحیح آن ها دارد اقدام کند.
با توجه به آنچه گفته شد، اکنون خود این مجله، گنجینه ای از میراث اهل بیت (ع) شده است که می باید برای شناخت تشیع آن را مد نظر داشت.
این نشریه، در طول سال ها نشر خود، یک بار در ایران و بار دیگر در لبنان منتشر می شود و به تمام کتابخانه های بزرگ دنیای اسلام و غرب ارسال می گردد.
عناوین مطالب این نشریه در شمارۀ ویژه سیّد مرتضی، عبارت اند از:
1. نظرة سریعة في منهج الشریف المرتضی في تصحیح الأخبار و تضعیفها/ الشیخ محمّدباقر ملکیان (ص7ـ 34)؛
2. حقیقة الإیمان و الفکر في فکر الشریف المرتضی/ الشیخ حیدر البیّاتي (ص 35 ـ 67)؛
3. ملامح منهج الشریف المرتضی في التفسیر (کتاب الأمالي أنموذجاً)/ محمّدحسن محیي الدین (ص 68 ـ 98)؛
4. تعیین الإمام في ضوء تقریرات الشریف المرتضی/ جواد حسین الورد (ص 99 ـ 161)؛
5. مع دیوان الشریف المرتضی (ت 436ه)/ السیّد محمّدعلي السیّد راضي الحکیم (ص 162 ـ 204)؛
6. من ذخائر التراث:غُرر الغُرر و دُرر الُدرر لابن العتائقي في تلخیص غُرر السیّد المرتضی/ عبد الرحمن بن محمّد بن ابراهیم الحلّی، تحقیق: علي أکبر الفراتي (ص 205 ـ 478)؛
2. کتاب شیعة، دوفصلنامۀ تخصّصی، ویژۀ تراجم، کتاب شناسی، نسخه پژوهی و نقد کتاب
سال پنجم، شمارۀ اوّل و دوم، بهار تا زمستان 1393.
مدیر مسؤول: شیخ رضا مختاری
سردبیر:عبدالحسین طالعی
عناوین مطالب کتاب شیعه در ویژه نامۀ سیّد مرتضی، به شرح زیر است:
1. تصحیح بعض المفاهیم الخاطئة/ السیّد محمّدمهدی الموسوی الخِرسان (ص 13 ـ 22)؛
2. علی هامش سیرة الشّریف المرتضی علم الهدی/ السیّد عبد الستّار الحسنی (ص 23 ـ 59)؛
3. نظرة عَجلی في مذهب الشریف أبی محمّد الحسن بن علي الناصر الأُطروس/ السیّد عبد الستّار الحسنی (ص 60 ـ 66)؛
4. یومیّات الشریف المرتضی/ حیدر البیاتی (ص 67 ـ 81)؛
5. مکتبة الشریف المرتضی/ حیدر البیاتی (ص 82 ـ 218)؛
6. الشریف المرتضی فی مصادر أهل السنّة/ سعید احمدی فرد/ مراجعة: السیّد عبدالستّار الحسنی (ص 219ـ 249)؛
7. إجازتان من الشریف المرتضی/ السیّد حسین الموسوی البروجردی (ص 250ـ 258)؛
8. فائدة فی ذکر تلامیذ الشریف المرتضی/ دراسة و تحقیق: السیّد حسین الموسوی البروجردی (ص259ـ 267)؛
9. دور الشریف الحسین بن موسی و ولَدیه فی إمارة الحجّ/ الشیخ حسین الواثقی (ص 268ـ 276)؛
10. إمارة الحجّ و البیت الموسوی/ المرحوم الشیخ فارس الحسّون (تبریزیان) (ص277ـ 283)؛
11. الحدود و الحقائق من کلام الشریف المرتضی/ تحقیق: محمّدتقی الفقیه العاملی (ص284ـ 302)؛
12. من نفائس مخطوطات الشریف المرتضی/ تحقیق: محمّدتقی الفقیه العاملی (ص303ـ 323)؛
13. الشیب و الشباب فی شعرالشریف المرتضی/ محمّدحسین محیی الدین (ص324ـ 335)؛
14. حول دیوان الشریف المرتضی/ عبد السلام محمّد هارون/ مراجعة: السیّد عبدالستّار الحسنی (ص336ـ 353)؛
15. مع الدوکتور محیی الدین فی «أدب المرتضی»/ السیّد محمّد الحیدری (ص354ـ 398)؛
16. پژوهشی دربارۀ رسالۀ «المحکم و المتشابه»/ سیّد احمد مددی (ص399ـ 407)؛
17. دربارۀ کتاب «شرح الرسالة» از سیّد مرتضی (ص408ـ 417)؛
18. مؤلف این کتاب کیست؟/ رضا مختاری (ص 418ـ 419)؛
19. درنگی در الناصریات و الابانة وفقه الناصرللحق/ علی صدرایی خویی (ص420ـ 434)؛
20. رابطۀ «ذریعه» سیّد مرتضی با «عدّه» شیخ طوسی/ محمّدباقر ملکیان (ص435ـ 444)؛
21. درآمدی بر روش شناسی آثار سیّد مرتضی/ محمدرضا خادمیان (ص445ـ 452)؛
22. اوضاع فکری و فرهنگی بغداد در عصر سیّد مرتضی/ حامد شریعتی نیاسر(ص453ـ 473)؛
23. حجّیت«خبر واحد» از نفی تا اثبات/ حسن طارمی (ص474ـ 480)؛
24. عالمان متقدّم امامی و خبر واحد و اجماع با تأکید بر دیدگاه سیّد مرتضی/ امین حسین پوری (ص481ـ 507)؛
25. آثاری دربارۀ أمالی سیّد مرتضی/ مهدی صفرزاده (ص508ـ 512)؛
توطید التأسیس: تعلیقات علی کتاب تأسیس الشیعة الکرام/ السیّد عبد الستّار الحسنی (ص515ـ 648).
3. بساتین، دوفصلنامۀ علمی ـ تخصصی، ویژۀ مطالعات نسخه های خطی اسناد و متون کهن
سال دوم، شمارۀ اوّل ـ دوم (پیاپی 3ـ4)، 1394.
مدیر مسؤول: حسین متقی
سردبیر: عبدالحسین طالعی
بساتین، نشریه ای علمی ـ تخصّصی در حوزۀ مطالعات نسخه های خطی است که در عرصه های متنوّع کودیکولوژی همچون: تصحیح متون، فهرست نگاری، اسناد کهن، کتاب شناسی، نسخه شناسی، نقد متون، خطوط خوش، تجلید، تذهیب و ترمیم، فعالیت می کند.
بساتین، در ویژه نامۀ سیّد مرتضی، این مطالب را آورده است:
1. رسالة فی تفسیر سورة الکوثر/ رشید الدین فضل اللّه همدانی،با تصحیح حامد فیاضی و ترجمۀ محمّد صانعی (ص 11 ـ 32)؛
2. دست نویسی کهن از حاکم نیشابوری در فضائل و مناقب فاطمه سیدة نساء العالمین/ مجید هادی زاده (ص 33 ـ 86)؛
3. سیادت از طریق مادر از منظر سیّد مرتضی/ سیّد ابوالقاسم نقیبی (ص 87 ـ 100)؛
4. سیّد مرتضی علم الهدی و ایده نگاری فقه مقارن/ محمّد معینی فر (ص 101 ـ 108)؛
5. واکاوی مواضع و تعابیر سیّد مرتضی در بار ۀ قمی ها/ حمیدرضا شریعتمداری (ص 109 ـ 116)؛
6. دیدگاه کلامی سیّد مرتضی در بارۀ نجوم احکامی/ محمّد جاودان (ص 117 ـ 134)؛
7. علم الهدی/ ویلفرد مادلونگ، ترجمه: محمّدحسن محمّدی مظفری (ص 135 ـ 144)؛
8. علم الهدی شریف مرتضی/ مصطفی اوز، ترجمه: عبداللّه دودانگه (ص 145 ـ 152)؛
9. نیم نگاهی به تعاملات علمی بین مصریان و سیّد مرتضی/ حسین متّقی و امید حسینی نژاد (ص 153 ـ 164)؛
10. درآمدی بر آثار مخطوط و مطبوع تألیفات شریف مرتضی علم الهدی در ترکیه/ الهام بادینلو (ص 165 ـ 180)؛
11. دست نویسی عتیق از الذخیرةی سیّد مرتضی/ سیّدمحمّد طباطبایی یزدی (ص 181 ـ 188)؛
12. نسخه ای کهن از امالی المرتضی از عصر مؤلف/ محمّدکریم باریک بین (ص 189 ـ 196)؛
13. تحلیلی بر گونه شناسی جغرافیایی و تاریخی تألیفات سیّد مرتضی/ حسین متقی (ص 197 ـ 218).
4. العقیدة، فصلنامۀ علمی ـ تخصّصی، ویژۀ مسائل اعتقادی و کلام قدیم و جدید
سال اوّل، شماره 3، ربیع الأوّل 1436/2015م
مدیر مسؤول: سیّد احمد صافی
سردبیر: سیّد هاشم میلانی
مجلۀ نوپای «العقیدة»، آن چنان که از نامش پیداست، بر روی مسائل کلامی و اعتقادی تمرکز دارد و اهداف زیر را دنبال می کند:
1. تثبیت اعتقادات و دفاع از آن ها؛
2. پاسخ به شبهات طرح شده دربارۀ دین و مذهب؛
3. برجسته کردن نقش اعتقادات در زندگی اجتماعی؛
4. گشودن باب گفتگو و بحث هدفمند.
مجلۀ العقیدة، در ویژه نامۀ سیّد مرتضی مقالات زیر را آورده است:
1. مظاهر التفسیر البیانی فی أمالی السیّد المرتضی/ لیث قابل الوائلی (ص 7ـ 72)؛
2. الإمامة فی منظور الشریف المرتضی/ رؤوف أحمد الشمّری (ص 73 ـ 148)؛
3. المعالم المنهجیة فی البحث المهدوی عند الشریف المرتضی/ نور الساعدی (ص 149ـ 168)؛
4. المقارنات الکلامیة بین آراء بنی نوبخت و السیّد المرتضی/ الشیخ محمّد تقی السبحانی و السیّد علی حسینی زاده (ص 169 ـ 192)؛
5. تأثیر الفکر المعتزلی البصری علی السیّد المرتضی/ حیدر البیاتی (ص 193 ـ 220)؛
6. حیاة الإنسان السالفة برؤیة السیّد المرتضی/ امداد توران، ترجمة أسعد مندی الکعبی (ص 221 ـ 248)؛
7. دور الإجماع فی الفکر الکلامی للشریف المرتضی/ حیدر عبدالمناف البیاتی (ص 249 ـ 276)؛
8. السیّد المرتضی حضوره الفکری فی لبنان و ما والاه/ الشیخ جعفر المهاجر (ص 277 ـ 286)؛
9. مسألة العمل مع السلطان/ تألیف السیّد المرتضی، تحلیل و دراسة: ولفرد مادلونج (ص 287 ـ 306)؛
10. الشریف المرتضی و أسرته، منزلة اجتماعیة و سیاسیة مرموقة/ السیّد علی حسینی زاده خضر آباد، السیّد أکبر موسوی تنیانی، ترجمة: أسعد مندی الکعبی (ص 307 ـ 350)؛
11. اجازة السیّد المرتضی للبصروی/ تحقیق: السیّد حسین الموسوی البروجردی (ص 351 ـ 394)؛
12. حوار العدد: السیّد أحمد المددی، السیّد أحمد الصافی، الشیخ محمّد السند، السیّد محمّدجواد الشبیری الزنجانی (ص 395 ـ 416).
مجلۀ العقیدة، وابسته به مرکز اسلامی آموزش های استراتژیک عتبۀ مقدّس حضرت عباس (ع) است.
